In gesprek met avonturier Martien den Haan

Sommige mensen vallen op, omdat ze iets doen waar anderen alleen maar van kunnen dromen. Martien den Haan is zo’n persoon. Hij heeft met de fiets twee grote reizen gemaakt en is jaren onderweg geweest. Met 120.000 km in de benen heeft hij bijna alle continenten doorkruist en inmiddels 90 landen gezien. Hij schreef na z’n eerste reis een boek. Ik was nieuwsgierig naar zijn verhaal en had natuurlijk nog wat vragen. Lees hier: In gesprek met Martien den Haan.

Toen je 22 jaar was besloot je om te gaan fietsen van Steenbergen naar Kaapstad. Daarna heb je nog een reis gemaakt van Steenbergen naar Argentinië Hoe kwam je op het idee? -Ik hield van fietsen, had een racefiets en ging graag op die fiets naar school. 80 km naar Vlissingen, en dan ’s middags weer terug. Met een vriend die ik uit die tijd ken ben ik kort daarop in een vakantie naar Noorwegen gefietst. Hij heeft me enthousiast gemaakt.

Maar fietsen van Steenbergen naar Vlissingen was wat anders dan naar de Noordkaap, met een tent achterop en een zak aardappelen voorop de fiets, kamperend in het bos. Het was avontuur, niet alleen fietsen. Het land was schitterend. Alleen jammer van de regen. Pas na 16 dagen was het een keer een hele dag droog. Ik was nog nooit zo lang zo nat geweest.

Wat zorgde ervoor dat je het avontuur echt aanging? Wat gaf de doorslag? -Uiteindelijk ben ik afgestudeerd in Vlissingen, maar merkte ik dat ik tijdens de laatste maanden meer naar het muismatje keek dan naar het computerscherm waar ik mijn eindverslag op moest tikken. Daar stond een afbeelding van de wereldkaart op. Ik dacht: de Noordkaap was geweldig, weet je wat, als ik dan toch de tijd heb, en ik had maar weinig kosten onderweg, waarom ook eigenlijk niet, waarom zou ik dan niet met mijn tweedehands Gazelle naar de Zuid-Kaap rijden? Kaap de Goede Hoop. Ik stond er toen  niet eens bij stil hoe je een fiets repareerde als je in de savannes van Nigeria door het frame zakt en de eerste de beste fietsenmaker 1500 km verderop in een stro-hut woont. Ik kon een band plakken. Maar een fiets kun je altijd duwen. Ik ben niet zo technisch, ik heb heel wat geduwd. Ondertussen kan ik alles repareren op bush-wijze. Wist je dat je gescheurde buitenbanden gewoon dicht kunt naaien met een naald en een draad die je uit je broek trekt?

Verder zijn er nog drie redenen waarom ik dit avontuur aan ging: Avontuur, Persoonlijke groei en ik vind dat je iets geweldigs gedaan moet hebben!

Wat maakte op jou de meeste indruk onderweg? -De landschappen. De woestijnen, de tropische bossen. Het oversteken van rivieren. Dat deed ik zwemmend als er geen bruggen waren, met mijn opblaasbaar luchtmatrasje als vlot. Twee keer heen en terug, anders zonk het door het gewicht van de fiets en de bagage samen. Ellendig als het water koud was. De gastvrijheid in de wereld is daarnaast fenomenaal. Ik ben overal goed behandeld. In Iran, in Koerdistan, in Pakistan, in Colombia, in Siberië en op Kamtsjatka, in Congo, in Luxemburg…overal zijn de mensen laagdrempelig als ze zien dat je ook laagdrempelig bent. Ik heb niets onderweg, alleen een fiets met stoffige canvastassen voorop en achterop. Ze zien meteen dat je eenvoudig bezig bent. Voor een kopje thee is een vermoeide fietser snel uitgenodigd.

En als je dan zo lang als jou onderweg bent, wat miste je dan het meest? -Paprikachips, van Croky. Met mijn familie had ik altijd contact, maar niet met regelmaat vanwege de afgelegen gebieden waar ik doorheen trok.

Zelf ben ik iemand die goed alleen kan zijn, maar het ook fijn vind om ervaringen te delen. Ik kan me voorstellen dat jij ook dingen met iemand wil delen als je zoveel ziet en meemaakt onderweg. Hoe ging jij hier mee om? –Ik kan goed alleen zijn, maar vind het af en toe fijn af en toe mensen tegen te komen. De leukste ontmoetingen en herinneringen heb ik aan mensen die me geholpen hebben toen het fysiek zwaar was. Ik heb eens 10 dagen aan een blokhut in Alaska gebouwd. Uitgenodigd door een sympathieke Amerikaan die me van de weg had geplukt terwijl het sneeuwde en ik nog geen winterkleren had. Het werd winter en hij kon de hulp goed gebruiken voordat zijn hele bouwproject insneeuwde. Het gaf mij de kans om uit te rusten in zijn huis en goed te eten. Hij heeft van alles voor me gekocht: kleren, taarten en fietsonderdelen. Ik had tijdens m’n tocht veel boeken bij die niets met de reis te maken hadden. Dat weegt zwaar, maar het is belangrijk om de geest levendig te houden.

Wat is het engste dat je meemaakte tijdens je tocht? -Ja ja, een vraag die hunkert naar sensatie. Maar dat ga ik niet vertellen. Een slechte ervaring vertekent je wereldbeeld als je niet oppast. Als je de hele dag naar CNN kijkt lijkt de wereld in de fik te staan. Onzin. Er zijn erge dingen, er zijn oorlogen, er zijn ongelukken, maar op de meeste plaatsen gaat het goed. De mensen zijn misschien armer, eenvoudiger, maar niet gevaarlijk. De gastvrijheid is groot. Veel groter dan de keren dat ik in de loop van een AK-47 heb moeten kijken.

Wat was jou grote houvast om vol te houden en door te gaan, ondanks dat je onderweg ook tegenslagen had? -ik hou van fietsen. Ik hou van ontdekken. Ik hou van landschappen. Ik hou van eenvoud. En vooral geen gezeur aan mijn hoofd van carrièreplanners, gedoe met sociale druk, moeten werken voor een huurflat. Ik maak mijn eigen carrière wel. Overigens was ik wel vaker moe na een dag sjouwen door mul Ethiopisch zand dan een kantoorbaantje met McDonalds-lunch zou hebben veroorzaakt. Maar het is maar net waar je gelukkig van wordt. Sommige mensen van het een, anderen van het ander. Als je fietsen niet leuk vind dan is het ook prima.

Je hebt heel wat afgefietst. Welke lange fietstrips heb je tot nu toe gemaakt? -Ik ben in ongeveer negentig landen geweest, maar de exacte tel raak ik steeds kwijt. Op alle continenten, behalve Australië en Antarctica. Ongeveer 120.000 km in totaal.

Wat zijn de beste dingen die je kan doen als voorbereiding op een lange fietstocht zoals jij die maakte? En heb je speciale materialen nodig? -Vooraf niet te veel trainen. Onderweg komt je conditie wel op orde. En hightec materiaal is ook niet nodig. Mijn fiets is een tweedehands Gazelle met gewone onderdelen. Je moet het onderweg weten te repareren als het nodig is. Mijn tassen zijn gewoon van canvas, mijn regenpak is een landbouw-oliepak.

Je woont nu in Portugal met een Française en bouwt zelf enthousiast aan een eigen houten huis. Toch weer een buitenlands avontuur. Spannend! Denk je er weleens over na om terug te komen naar Nederland? -Ik kom terug om mijn familie op te zoeken. Dat is belangrijk. Maar ik ga er niet wonen. Voorlopig heb ik het prima naar mijn zin in de bergen van centraal-Portugal. We wonen in een vallei omgeven door bossen en weiden. Veel wilde bloemen, eenvoud. Sabrina is een schat. En wat betreft het timmeren van een huis: leuk om te doen. Ik neem er de tijd voor. Ik werk graag met mijn handen.

Tot slot; waar word jij gelukkig van op dit moment? -Paprikachips. Een hele zak. Het zijn de kleine dingen die het doen.